Plomba w naszym zębie to, fachowo rzecz ujmując, wypełnienie powstałego ubytku po usunięciu próchnicy materiałem dentystycznym chemoutwardzalnym, światłoutwardzalnym lub coraz rzadziej już dziś stosowanym – amalgamatowym. Praktycznie każdy z nas przeszedł już w swoim życiu leczenie dentystyczne i ma w zębach w plomby. Może się nam zatem przydarzyć, że w najmniej odpowiednim dla nas momencie plomba taka wypadnie. Co wówczas należy zrobić? O tym przeczytasz w naszym artykule!
Jakie są przyczyny wypadania plomb?
Jedną z możliwych przyczyn jest nieprawidłowo wykonane wypełnienie. Zakładając jednak profesjonalne działanie lekarza stomatologa oraz użycie właściwych materiałów do leczenia, scenariusz ten jest bardzo mało prawdopodobny. Jeśli więc leczymy zęby w odpowiednio wybranym gabinecie, najczęściej przyczyną wypadnięcia plomby jest niefortunne ugryzienie czegoś twardego, na przykład pestki owocu lub wyjątkowo twardego orzecha albo spożywanie kleistych i twardych słodyczy. Zdarzyć się także może wyjątkowy pech trafienia w pieczywie, kaszy lub ulubionym musli na coś, czego z pewnością być tam nie powinno, na przykład na mały kawałek łupinki orzecha. W takim przypadku dojść może nie tylko do wypadnięcia plomby, ale też pęknięcia szkliwa zdrowego zęba.
Najczęściej wypadnięcie plomby zauważamy natychmiast, a jeśli jest duża, po prostu czujemy w ustach jej obecność. Zdarza się jednak, że wypadnięcie małego wypełnienia nie jest przez nas dostrzeżone od razu. Przekonujemy się o nim, dopiero odczuwając ból, albo gdy ząb staje się wrażliwy na zimne lub gorące napoje i pokarmy. Zauważamy też, że w miejsce po plombie dostają się fragmenty jedzenia.
Jakie rodzaje materiałów stosuje się do wypełnienia zęba?
W stomatologii materiały do wypełnienia zębów dzieli się przede wszystkim ze względu na to, czy są to wypełnienia czasowe czy stałe.
Warto wiedzieć, że materiałów do wypełnień czasowych używa się wtedy, gdy leczenie zęba nie jest zakończone. Wśród popularnych znajdują się:
Fleczer
Dentysta zwykle decyduje się na jego użycie, gdy w jamie ustnej brak jest odpowiednich warunków do nałożenia stałego wypełnienia. Przykłady takich sytuacji to przedłużające się krwawienie, brak możliwości izolacji leczonego zęba od śliny, czy też brak wystarczającego czasu na nałożenie stałego wypełnienia (pacjent zgłasza się w trybie awaryjnym do gabinetu stomatologicznego). Fleczer jest również używany pomiędzy wizytami podczas leczenia kanałowego.
Należy jednak unikać długotrwałego pozostawiania fleczera w jamie ustnej, ponieważ jest to jedynie wypełnienie tymczasowe, podatne na nieszczelności i wypadnięcie. W przypadku takiej sytuacji, pacjent powinien natychmiast udać się do stomatologa w celu ponownego zapełnienia ubytku, aby uniknąć konsekwencji zdrowotnych, takich jak zapalenie miazgi zęba, nadwrażliwość i silne bóle. Po nałożeniu fleczera, przez około godzinę, zaleca się powstrzymanie od jedzenia i picia, aby materiał mógł odpowiednio stwardnieć.
Cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy (opatrunek leczniczy)
Stosowany jest w celu ochrony miazgi zęba i zapobieżenia konieczności przeprowadzenia leczenia kanałowego. Wskazany jest przy dużych ubytkach próchniczych, o ile nie doszło jeszcze do stanu zapalnego, czyli gdy ząb można jeszcze uratować.
Opatrunek leczniczy ma charakter tymczasowy i nie zastępuje stałego wypełnienia. Zakłada się go na okres 2–3 miesięcy, co czyni go bardziej trwałym niż fleczer. Działa przeciwbólowo i antybakteryjnie. Po nałożeniu wypełnienia, zaleca się powstrzymanie od jedzenia i picia przez godzinę.
Z kolei materiałów do wypełnień stałych używa się, aby odbudować ząb po leczeniu stomatologicznym. Wśród nich warto wymienić:
Amalgamat
Wykonany jest z połączenia metali i rtęci. Jego wadą jest srebrny kolor, przez co stosuje się go jedynie do zębów bocznych. Jest to rodzaj plomby refundowanej przez NFZ. Należy unikać stosowania amalgamatu u osób uczulonych na składniki tego stopu. Plomby te są trwałe, lecz mają wady – plomby amalgamatowe barwią zęby oraz mogą powodować tzw. tatuaż amalgamatowy na dziąsłach.
Zaleca się ograniczenie liczby plomb amalgamatowych do 7 u jednego pacjenta. Nie zaleca się ich stosowania u dzieci i ciężarnych. Rtęć, będąca składnikiem amalgamatu, jest dobrym przewodnikiem ciepła, co może powodować dolegliwości bólowe podczas spożywania gorących lub zimnych potraw. Po nałożeniu plomby z amalgamatu, zaleca się powstrzymanie się od jedzenia i picia przez godzinę.
Wypełnienia kompozytowe (wypełnienie światłoutwardzalne)
Są to wypełnienia estetyczne, umożliwiające dopasowanie koloru do odcienia zębów pacjenta. Mogą być stosowane zarówno do zębów przednich, jak i tylnych. Dostępne są w różnych kolorach, w tym także w kolorach zachęcających dzieci do wizyt, takich jak różowy czy niebieski i nadają się do leczenia zębów mlecznych.
Plomba kompozytowa utwardzana jest przez stomatologa za pomocą lampy polimeryzacyjnej, co oznacza, że ulega ona utwardzeiu od razu po nałożeniu, umożliwiając pacjentowi jedzenie i picie bezpośrednio po zabiegu.
Wypełnienia chemoutwardzalne
Są to białe wypełnienia, jednak nie są tak estetyczne jak wypełnienia kompozytowe. Składają się z dwóch składników – płynu i proszku, których następnie odpowiednią ilość nakłada się w miejscu ubytku. Pod wpływem reakcji chemicznych plomba twardnieje, wypełniając ubytek. Nie są one tak trwałe jak wypełnienia kompozytowe i często stosuje się je u dzieci. Po nałożeniu zaleca się powstrzymanie się od jedzenia i picia przez godzinę.
Plomba wypadła – co powinniśmy zrobić?
Gdy tylko zorientujemy się, że wypadło nam wypełnienie z zęba, powinniśmy bezzwłocznie udać się do gabinetu dentystycznego. Lekarz stomatolog założy nową plombę i jeśli okazałoby się, że wypadnięcie wypełnienia może mieć związek z jego niewłaściwym wykonaniem, z pewnością sprawdzi też inne wypełnienia w naszym uzębieniu.
Szybkie zgłoszenie się do dentysty uchroni nas nie tylko przed dyskomfortem i ewentualnym bólem, ale przede wszystkim przed niebezpieczeństwem zainfekowania miazgi zęba, która po wypadnięciu wypełnienia nie jest chroniona przed dostępem bakterii.
Czasami zdarza się, że wypadnięcie plomby przytrafia się nam z dala od miejsca zamieszkania, na przykład na urlopie. Jeśli nie chcemy zdecydować się na podjęcie leczenia w nieznanym gabinecie lub za granicą, możemy uciec się do użycia dostępnych w aptekach tymczasowych wypełnień zębów. Ich założenie jest naprawdę proste. Dołączoną szpatułką umieszcza się materiał w miejscu po plombie i zagryza się go zębami. Preparat wpasowuje się w szczelinę i chroni miazgę zęba. Gdyby doszło to wypadnięcia materiału, całą operację należy powtórzyć.
Oczywiście jest to rozwiązanie czasowe i nie może być stosowane zbyt długo. Przed założeniem tymczasowego wypełnienia, pamiętać trzeba o odpowiednim umyciu zębów. Trzeba też dokładnie usunąć resztki jedzenia z ubytku i najlepiej wypłukać jamę ustną płynem dentystycznym o właściwościach dezynfekujących. Od razu warto również umówić telefonicznie wizytę u dentysty, jeszcze będąc na urlopie, tak, by udać się do niego natychmiast po powrocie do domu.
Jak zapobiec wypadaniu wypełnień?
Aby zapobiec wypadaniu wypełnień, można podjąć kilka środków ostrożności. O co warto zadbać?
Regularne mycie zebów
Systematyczne mycie zębów po każdym posiłku pomaga w utrzymaniu prawidłowej higieny jamy ustnej i zapobiega gromadzeniu się bakterii, które mogą powodować próchnicę i prowadzić do utraty wypełnień.
Regularne wizyty u dentysty
Aby wypełnienie zęba służyło nam długo, warto także pamiętać o regularnych wizytach u dentysty. Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej i wczesne wykrywanie ewentualnych problemów ułatwia utrzymanie wypełnienia ubytków w dobrym stanie.
Unikanie twardego jedzenia
Ogranicz spożywanie twardych lub lepkich pokarmów, które mogą powodować uszkodzenia wypełnień. Unikaj zbyt częstego żucia gum, gryzienia twardych orzechów, lodu czy twardych cukierków. Poza tym zabieg plombowania zęba będzie trwalszy, jeśli zadbasz o nawyki. Gryzienie ołówków, długopisów czy innych przedmiotów może prowadzić do uszkodzenia wypełnień.
Unikanie kwaśnych napojów i pokarmów
Tego typu produkty spożywcze i napoje mogą powodować erozję szkliwa i osłabiać wypełnienia. Ogranicz spożycie napojów gazowanych, cytrusów i innych kwasowych produktów. Po ich spożyciu nie myj od razu zębów.
Odpowiednia higiena jamy ustnej
Dbaj o regularną i odpowiednią higienę jamy ustnej – w tym nitkowanie zębów, używanie płynów do płukania jamy ustnej i szczotkowanie zębów.
Pamiętaj o regularnych przeglądach stomatologicznych!
Receptą na zdrowy i piękny uśmiech oraz sposobem na zmniejszenie ryzyka wypadnięcia plomby, są regularne wizyty u dentysty. Powinniśmy je odbywać raz na pół roku. Wówczas będziemy mieć stałą kontrolę nad stanem naszego uzębienia i jamy ustnej.
Zapraszamy całe rodziny do naszego gabinetu Stomatologia nad Sudołem w Krakowie. Poza przeglądami stomatologicznymi oferujemy także leczenie zachowawcze, leczenie kanałowe, usługi ortodonty, chirurgię stomatologiczną, wybielanie zębów oraz RTG.